Monday, February 16, 2009

Симба мимба, Бугсана мугсана, Ууртай мууртай

Амьдрал үзээгүй жаахан байна гэж надад аймар амьдрал үзчихсэн ах эгч нар минь их хэлэхийн. Уг нь амьдралын тухай яриаг минь овоо сонсдог байсан юмсан. Ер нь багаасаа бухын баалтаар баагаад нээрээ л хэрэгггүй юм байна. Хэн их ярьж байна, тэр хүн хамгийн хүчгүй нь гэж хүмүүс ярилцах юм. Магадгүй үнэн үг байх. Хайр дурлалд хэн их хойшоо гэдийнэ тэр нь ялдаг гэж бас нэг үгийг нэг найз байн байн л хэлэхийн. Хүн ер нь нууцлаг байхдаа хамгийн зэвүүн гэдэгтэй бүгд санаа нийлнэ. Гэхдээ миний хувьд мангар энгийн байх хамгийн гоё гэж боддог юм.

Тэгсэн чинь “Бүгдийн найз бол хэний ч найз биш” гэсэн үг хааяа чихэнд сонстоод байх болж.

Найзгүй бол хол явж чадахаарүй над шиг хүмүүсийн хувьд их хүлээж авахад эвгүй үг.

Гэхдээ инээсэн бүхэн найз биш, уурласан бүхэн дайсан биш гэдгээ бас мэднээ. Би өөрийгөө их инээж явдаг хүн гэж боддог юм (худлаа чухал царай гаргаагүй үедээ). Тэгсэн чинь намайг их зантай, ууртай, юу юу гэнэ вэ бүр их бодоогүй бодоогүй өнцгөөс гарууд хардаг болохыг саяхнаас мэдрэв. Би байнга хэлдэг байхгүй юу “Би нэг уурлахаараа аймар, гэхдээ одоог хүртэл уурлаж үзээгүй байна” гэж. Жижигхэн зүйл дээр бухимдах нь элбэг л дээ. Гэхдээ би тэгэж хүнд сонин хачин үг хэлж сэтгэлийг нь сэвтүүлээд байх улс төрийн ямар ч сонирхолгүй хүн. За тэгээд цааш нь дуулаад байх нь ээ нэг ийм юм байна. Хэрэв хүн би энэ хүнд хэрэгтэй гэдгээ мэдрэх юм бол ямар ч ааш гаргаж болдог гэнэ түүндээ. Угаасаа тэгдэг ч гэж байна. Бусдад хэрэгтэй гэдгээ мэдэрч амьдрах гэдэг сайхан хэрэг, тэрийгээ буруугаар ашиглах нь харин өөр хэрэг. Хүн чамайг найзаа, миний хайраа, ахаа, эгчээ гээд ирж байхад энэ мууг яасан ч яахав гэж хандаж болохгүй л байлтай. Монголчуудын нийтлэг нэг алдаа бол ойрын хүмүүсээ өвтгөхөө нэг их юманд боддогүй зан. Бусад гэдэг ухагдахуун майр чухал, бараг өөрсдөө хоосон хонож байж ирсэн гийчинг сайхан дайлдаг л гарууд шд уг нь бид нар. Нэг бодлын гоё зан ч гэлээ харилцаан дээр ийм зүйл байж болохгүй. Гэрийнхэнтэйгээ уурлаад л , орилоод л, тэнэг мангараар нь дуудах шахуу байдаг хирнээ гадны гаруудтай инээмсэглээд л чухам сайхан зантай, найз нөхдүүд хүртэл бусад гаруудыг оролдохгүй хирнээ ганц муу найзыгаа л хамгийн адгийн үгээр шоолно. Бие биенийхээ үнэ цэнийг хараахан ойлгож чадаагүй хүмүүс л иймэрхүү авир гаргаж байх шиг санагдана.

Яг үнэндээ чи ч, би ч мөхөс, төгс биш, болж ч чадахгүй. Энэ бидний мөн чанар. Маргааш үхээд өгч мэдэх энэ хорвоо дээр хэр удаан амьдрана гэж хайртай хүмүүсээ гомдоох гэсэн юм бэ бид?

Удаан амьдарлаа ч тэр нь гомдоож болно гэсэн баталгаа биш. Хүн бүрт заяасан нэг жижигхэн боловч асар хүчтэй эрхтэнгээр ихэнхи зүйл дамжаад байх юм. Болдоггүй болдоггүй үг үүгээр л гардаг, уяран хайлуулах хайрын үгс ч үүнээс л эхтэй. Нэг эхээс 2 өөр зүйл ундрана гэж байх ёсгүй зүйл, хэрэв 2 зүйл харагдаж байгаа бол аль нэг нь яахын аргагүй худал. Гагцхүү аль нь вэ гэж.  Хүүхэд байхдаа нэг хэсэг хараал хэлж үзсэн юмдаг. Болох болохгүй үг чинь миний амнаас зүгээр л ургадаг байлаа. Бурхан дэлхийг үгээрээ бүтээсэн гэдэгт би итгэдэг, үгэнд хүч бий, үгэнд учир бий. Бодолтой ярих хэрэгтэй гэдгийг саяхан дахиж саналаа. Үгээр хүнийг үхүүлж бас амилуулж болно.

Гэтэл бас муусайн гарууд ярианы урлаг гэсэн зүйл ярьж эхлээд овоо удчихлаа. Ярихын тулд ярих зүйлтэй байх хэрэгтэйсэн. Хоосон толгойтой байгаа хүүхдүүдийг ярьж сурах хэрэгтэй хэмээн тархийг нь угааж утгагүй болгоод байх хэрэг тэрэнд юу байна аа. 2-рт хэл гэсэн зүйлээр олон гарууд бизнес, улс төр хүртэл хийгээд байхаар нь инээд уур зэрэг хүрэх шиг. Хэлтэй бол хөлтэй, хөлтэй бол алхана алхаал хол явна. Тэгсэн чинь бас хаашаа алхах вэ энэтэр гээд дараагийн асуудлууд хүлээгээд энэ амьдралыг ер нь ойлгож дуусна, ярьж дуусна гэж угаасаа худлаа юм.

Ууртай мууртай эхлээд хазайчихлаа энэтэр...

No comments: