Бүтээл

 Хорвоо дээр үүслийн тухай хоёр онол байна, хувьсалын болон бүтээлийн... Гайхалтай нь юу вэ гэхээр хувьссан байлаа гэхэд бас л нэг цэгээс эхэлсэн байх ёстой. Амь амьдрал гэж зүйл амьгүй зүйлээс үүснэ гэдэг бол ер нь миний мунхаг ухаанд бол боломжгүй санагддаг... Хүнээс хүн төрж, гүүнээс унага гардаг шиг төрөл зүйл болгон өөрийн өмнөх үеэс авсан генетикийн мэдээллээ үр удамдаа үлдээж амьдрал үргэлжилдэг. Хөдөлгөөн байгаа газар амьдрал байна гэж нэг газраас уншиж байсан юм байна. Хөдөлдөг зүйлсийг л бид амьтай гэж үзвэл салхи, ургамал, ус, гээд амьтнаас өөрөөр оршин байдаг хөдөлдөг зүйлсийг бид мөн амьтай гэж үзэх ёстой болно. 

Салхийг чи аргамжиж чадах уу? Далайг чи булшилж амжих уу? Уулыг чи нүүлгэнэ гэх үү?

Оршихуйн тухай яриа үргэлж ямар нэг мухардалд хүрдэг ч хүн болгоны хувьд өөрийнх нь үзэл тухайн цаг мөчдөө үнэн гэдэг нь харин худал биш байх. Гэвч туйлын үнэн гэдэг бас нэг ойлголт байна. Бүтээлийн онолыг хүлээн зөвшөөрдөг хүмүүс Бурханд итгэдэг гэдэг нь ер нь бол тодорхой. Харин ямар Бурханыг жинхэнэ гэж итгэх нь асуулт хэвээр юм... Бүгдийг бүтээгч Бурхан, эсвэл мөнгөний бурхан, аз хийморийн бурхан, аянгын бурхан гэх мэтээр ойлголтууд нь ондоо юм. Хорвоо дээр тайлбар нь бидний оюун ухаанаар боломжгүй олон зүйлс оршин байдгийн нэг нь хайр гэдэг зүйл юм шиг санагддаг. Хайрыг хэн тайлбарлаж дуусч чадах вэ? Хайрыг барьж, харах боломжгүй ч мэдэрч бол бүгд чадна. Оюун ухаанаас гадна зүрх сэтгэл гэж бас ойлголт бодьтой. Олон төрлийн л хайр байдаг ч бүтээл нь ил болдог нэг хайр нь эрос хайр буюу хайр дурлалын хайр юм байна. Тэгэхээр би жишээ нь аав ээжийнхээ хайрын бүтээл. Үүсэх шалтгаан маань тэр, оршин байж төлөвшсөн програмчлал маань мөн тэдний хайрын бүтээл. Маргаж чадахгүй би.

Харьцангуйн онолыг судалж тайлбарлах хэрэгтэй болсон юм би нэг удаа, арван жилдээ. Монгол хэл дээр олигтой юм олдохгүй, англи хэлээр чаддагаараа интернэтээс баахан юм уншиж судлав 2005 он болов уу. Тухайн үед цаг хугацааг ухраах боломж байгаа юу, цаг хугацаа гэдэг яг ямар ойлголт вэ гэх мэтээр их тайлбарлагддаг энэ онол дээр хурд гэдэг ойлголт хүчтэй яригдана. Гэхдээ хамгийн чухал нь энэ онолыг бодьтой болгож байгаа зүйл дээр гэрлийн хурдыг хамгийн өндөр хурд гэж үзэн харьцуулалт хийснээр цаг хугацаа гэдэг ойлголтыг гэрлийн хурдтай харьцуулан тайлбарлаж хэрэв бид гэрлийн хурднаас илүү хурдыг бий болгох юм бол цаг хугацаа гэдэг тогтсон ойлголтыг мөн эвдэж болохоор байв. Эйнштейны нэг суут бүтээл юм даа...

За тэгэхээр өөрийн амьдралаа бодож амьдрах ёстой өчүүхэн хүний хувиар бодоход би гэдэг нөхөр ямар бүтээл туурьваж амьдрах вэ? Урлаглаг байж чадах болов уу? Ухаалаг байж амжих болов уу? 

Аав ээжийнхээ бүтээлийг хэр үнэ хүргэж чадах бол? Ямар нэг стандарттай жиших ёстой бол би аавтайгаа л жишигдэх байх, гэтэл аав маань их өндөр босго тавиад өгчихсөн байдаг. Үр хүүхэддээ ямар өв үлдээх билээ гэх мэтээр өнөөдрийн Эрхэмбаяр олон л хувьсагчтай бодлогон дундаа орших уу эс орших уу гэдэг шиг л явна даа...